ABD Başkanı Trump'ın Çin'den yapılan ithalata %10 ek gümrük vergisi getirmesi üzerine, Çin hükümeti Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) şikayette bulundu. Çin Ticaret Bakanlığı, ABD'nin bu kararının tek taraflı ve DTÖ kurallarını ihlal ettiğini belirtti. Açıklamada, Washington'ın bu adımının çok taraflı ticaret sistemine ve sanayi-tedarik zincirlerinin istikrarına zarar verdiği, Çin-ABD ekonomik ve ticari işbirliğinin temelini aşındırdığı vurgulandı. Çin, çok taraflı ticaret sistemini koruma ve uluslararası ticaretin düzenli gelişimini sağlamak için DTÖ üyeleriyle işbirliğine hazır olduğunu ifade etti. ABD'nin bu kararı, Çin'in fentanil öncü maddelerin ABD'ye akışını yeterince kontrol edememesi, fikri mülkiyet hırsızlığı, zorla teknoloji transferi ve düzensiz göç gibi gerekçelerle açıklanmıştı. Ancak Çin, bu gerekçeleri kabul etmiyor ve ABD'nin korumacı ticaret politikalarını DTÖ aracılığıyla sorgulamayı hedefliyor. Bu durum, iki ülke arasındaki gerilimi daha da tırmandırabilir.

ABD'nin Gümrük Vergisi Kararı

ABD, 1 Şubat'ta Kanada ve Meksika'dan yapılan ithalata %25, Çin'den yapılan ithalata ise %10 ek gümrük vergisi getirme kararı almıştı. Kanada ve Meksika ile yapılan anlaşma sonucu bu ülkeler için vergi uygulamasının ertelenmesine rağmen, Çin için erteleme yapılmamıştı. ABD yönetimi, bu kararı Çin'in fentanil ve öncü kimyasalların ABD'ye akışını kontrol etmede başarısız olması, fikri mülkiyet hırsızlığı ve diğer makul dışı davranışları gerekçe göstermişti. Beyaz Saray, Çin'den gelen düzensiz göçü de gerekçeler arasında saymıştı. Bu karar, iki ülke arasındaki ticaret savaşını daha da alevlendirme potansiyeline sahip.

Çin'in Karşılık Verme Tedbirleri

Çin hükümeti, ABD'nin tarife artışına karşılık olarak bir dizi tedbir açıkladı. Bu tedbirler arasında ABD'den ithal edilen ham petrol, tarım ekipmanları, yüksek emisyonlu taşıtlar ve kamyonetlere %10, kömür ve doğal gaza %15 ek gümrük vergisi getirilmesi yer alıyor. Ayrıca, bazı kritik madenlere yönelik ihracat kontrolü uygulanacağı bildirildi. Çin, ABD'li internet şirketi Google hakkında antitekel soruşturması başlattı ve ABD'li hazır giyim grubu PHV ile biyoteknoloji şirketi Illumina'yı "güvenilmez varlık" listesine aldı. Bu adımlar, Çin'in ABD'nin korumacı politikalarına karşı sert bir şekilde karşılık verdiğini gösteriyor.

DTÖ'nün Rolü ve Gelecek Adımlar

Çin'in DTÖ'ye yaptığı şikayet, örgütün uyuşmazlık çözüm mekanizmasının etkinliğinin test edilmesi anlamına geliyor. DTÖ'nün bu konudaki kararı, Çin-ABD ticaret ilişkilerinin geleceğini önemli ölçüde etkileyebilir. İki ülke arasındaki gerilim, küresel ekonomiyi de olumsuz etkileyebilir. DTÖ'nün vereceği karar, uluslararası ticaret hukukunun uygulanması açısından da önemli bir emsal oluşturacak. Taraflar arasındaki müzakerelerin başarısız olması durumunda, ticaret savaşı daha da şiddetlenebilir.